ⵜⴰⴷⵓⵙⵉ ⵏ ⵉⵎⴰⵏ ⴷⴰⵔ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ ⴷ ⵡⴰⵣⵣⴰⵏⵏ ⴷⴷⵔⵏ ⴷⴼⴼⵉⵔ ⵏ ⵓⵔⵊⵉⵊⵉ ⵏ ⵍⵃⴰⵡⵣ-ⵜⴰⵔⵓⴷⴰⵏⵜ.


ⴳ ⵜⵉⵣⵡⵉⵔⵉ, ⴰⴼⴰⴷ ⴰⴷ ⵏⴰⵡⵙ ⵉⵎⵜⵜⵓⵔⵙⵏ ⵏ ⵓⵔⵊⵉⵊⵉ, ⵉⵅⵚⵚⴰ ⴰⴷ ⵏⴰⵡⵉ ⵍⴼⴰⵢⴷⵜ ⵣⴳ ⵜⵎⵉⵣⴰⵔ ⵏⵏⴰ ⵖⵉⴼⵙⵏ ⴽⴽⴰⵏ ⵓⵔⵊⵉⵊⵉⵏ ⵉⵎⵔⴰⵢⵎ ⴰⵎ ⵊⴰⵒⵓⵏ, ⵜⵓⵔⴽⵢⴰ, ⵀⴰⵢⵜⵉ, ⵛⵉⵍⵢ ⴷ ⵜⵎⵉⵣⴰⵔ ⵢⴰⴹⵏⵉⵏ.
ⵉⵖⵉ ⵓⵔⵊⵉⵊⵉ ⴰⴷ ⵉⴳ ⵜⴰⵎⵏⵜⵉⵍⵜ ⵏ ⵜⵓⴳⵜ ⵏ ⵜⵉⵎⵓⴽⵔⴰⵙ ⵏ ⵉⵎⴰⵏ, ⵛⴰⵏ ⵉⵎⴷⵢⴰⵜⵏ : ⴰⵏⵣⴳⵓⵎ, ⴰⵙⵖⵓⵏⴷⴼ, ⴰⴷⴷⴰⴷ ⵏ ⵜⵉⵥⵎⵉ ⴷⴼⴼⵔ ⵏ ⵓⵏⴳⴳⵙ (état de stress post-traumatique).
ⵎⵙⴰⵙⴰⵏ ⵉⴹⴱⵉⴱⵏ ⴷ ⵉⵎⵥⵍⴰⵢⵏ ⵏ ⵉⵎⴰⵏ ⵃⵎⴰ ⴰⴷ ⵓⵔ ⵢⵉⵍⵉ ⵛⴰⵏ ⵓⵙⵙⵉⴷⴼ ⵏ ⵓⵊⵓⵊⵊⵉ ⴰⵏⵉⵎⴰⵏ ⴳ ⵡⴰⵢⵓⵔ ⴰⵎⵣⵡⴰⵔⵓ. ⵎⵉⵏⵣⵉ ⴰⵎⴰⵜⴰ ⵏ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ ⵔⴰⴷ ⴰⵖⵓⵍⵏ ⵖⵔ ⵜⵓⴷⵔⵜ ⵜⵓⵏⵣⵉⵍⵜ ⵜⴰⴽⵓⵢⴰⵙⵜ ⴷⴼⴼⵉⵔ ⵉⵎⴰⵍⴰⵙ ⴰⵎⵣⵡⴰⵔⵓ.
ⵜⴰⵙⵏⵉⵊⵊⵉⵜ ⵜⴰⵏⵉⵎⴰⵏⵢ ⵜⴳⴰ ⵜⴰⵎⵥⵍⴰⵢⵜ ⵏ ⵉⴹⴱⵉⴱⵏ ⴷ ⵉⵎⵥⵍⴰⵢⵏ ⵏ ⵉⵎⴰⵏ. ⵓⵔ ⵉⵖⵉ ⴽⵓ ⵉⴷⵊ ⴰ ⵜⵜ ⵉⵙⴽⵔ. ⵡⵏⵏⴰ ⵓⵔ ⵉⵙⵙⵉⵏⴻⵏ, ⵉⵖⵉ ⴰⴷ ⵢⴰⵡⵙ ⵜⴰⵡⵊⴰ ⵏ ⵓⵃⵏⵊⵉⵔ ⴷ ⵡⴰⵣⵣⴰⵏ, ⵉⵎⴰⵔⵔⴰⵡⵏ ⵏⵏⵙⵏ ⵏⵖⴷ ⵉⵏⴱⴷⴰⴷⵏ ⵏⵏⵙⵏ, ⴰⴷ ⵉⵙⵙⴼⵍⴷ ⵉ ⵜⵎⴰⵔⴰ ⴷ ⵓⵅⵓⴱ ⵏⵏⵙⵏ ⴱⵍⴰ ⴰⴷ ⵉⵙⵙⴳⵓⵜ ⴰⵡⴰⵍ ⵏⵖⴷ ⵍⴼⵀⴰⵎⵜ ⵖⵉⴼⵙⵏ. ⴰⴽⵛⵛⵓⵎ ⵏ ⵎⵉⴷⴷⵏ ⵓⵔ ⵉⵙⵙⵉⵏⴻⵏ ⴳ ⵜⵎⵙⵉⴼⵜ ⴰⴷ, ⵉⵖⵉ ⴰⴷ ⵉⴽⵔⵙ ⵖⵉⴼⵙⵏ ⵍⵃⴰⵍ. ⴰⴷⵊⴰⵜ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ ⴳ ⵍⵅⴰⴹⵔ ⵏⵏⵙⵏ, ⵉⵙ ⵙⵙⴰⵡⴰⵍⵏ ⵅⴼ ⵎⴰⴷ ⵉⵊⵔⴰⵏ ⵏⵖⴷ ⵜⵜⴼⵙⵙⴰⵏ. ⵜⵓⴳⵜ ⵏ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ ⵉⵇⵙⵃ ⵖⵉⴼⵙⵏ ⵓⵎⵄⴰⵡⴰⴷ ⵅⴼ ⵓⵔⵊⵉⵊⵉ ⴷ ⵓⵙⵢⴰⴼⴰ ⵏⵏⵙⵏ. ⵉⵖⵉ ⴰⴷ ⵉⴱⴷⴷⵍ ⵓⴼⵔⴰⵢ ⵏⵏⵙⵏ ⵅⴼ ⵜⵓⴷⵔⵜ ⵙⴳ ⵜⵏⴳⴳⵙⵜ.
ⴳ ⵉⵎⴰⵍⴰⵙⵏ ⵉⵎⵣⵡⵓⵔⴰ, ⵉⵅⵚⵚⴰ ⴰⴷ ⵏⵚⵚⵉⵡⴹ ⵉⵊⵉⵊⵊⵉⵜⵏ ⵉⵎⵣⵡⵓⵔⴰ, ⴰⴼⵔⴰⴳ, ⵓⵜⵛⵉ, ⵉⴳⵉⵟⴰⵏ ⵃⵎⴰ ⴰⴷ ⴰⴼⵏ ⴰⵙⵓⵏⴼⵓ, ⴰⴷ ⴳⵏⴻⵏ. ⵢⵓⴼ ⴰⴷ ⵏⵙⵎⵓⵏ ⵜⴰⵙⵍⵎⵢⴰ ⴰⴽⴷ ⵎⴰⵢⵙ ⴰ ⵙⵜ ⵜⵚⵚⵓⵟⴹ. ⴰⴷ ⵏⵙⵎⵓⵏ ⵡⴰⵣⵣⴰⵏⴻⵏ ⴷ ⵉⵃⵏⵊⵉⵔⵏ ⴰⴽⴷ ⴰⵉⵜ ⴷⴰⵔⵙⵏ ⴷ ⵜⴰⵡⵊⵉⵡⵉⵏ ⵏⵏⵙⵏ. ⴰⵛⴽⵓ ⴰⵏⵣⴳⵓⵎ ⵏ ⵓⴱⵟⵟⵓ ⵉⴳⴰ ⵜⴰⵎⵓⴽⵔⵉⵙⵜ ⵜⴰⵅⴰⵜⴰⵔⵜ, ⵉⵅⵚⵚⴰ ⴰⴷ ⴰⵙ ⵏⵔⴰⵔ ⵜⴰⵖⴹⴼⵜ. ⴰⵙⵎⴰⵜⵜⵉ ⵏ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ ⵖⵔ ⵜⵉⵎⵔⵙⴰⵍ ⵏ ⵓⴼⵔⴰⴳ, ⵉⵅⵚⵚⴰ ⴰⴷ ⵉⵖⴰⵎⴰ ⴰⴼⵙⵙⴰⵢ ⴰⵏⴳⴳⴰⵔⵓ ⵎⵛ ⵓⵔ ⵉⵍⵍⵉ ⴰⵡⴷ ⵢⵓⵏ ⴳ ⵍⴰⵀⵍ ⵏⵏⵙⵏ.
ⵉⵇⵇⴰⵏⴷ ⴰⵅ ⴰⴷ ⵏⵙⵙⴰⴳⴳⵓⴳ ⵜⵉⵖⴰⵡⵙⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵓⵙⵏⵖⵎⵙ ⵅⴼ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ (médias).
ⴳ ⵜⴰⵙⴳⴰ ⵢⴰⴹⵏⵉⵏ, ⵉⵅⵚⵚⴰ ⵉⵏⵖⵎⴰⵙⵏ ⴰⴷ ⵡⵇⵇⵔⵏ ⵉⵣⴼⴰⵏ ⵏ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ, ⴰⴷ ⵓⵔ ⵣⵓⵣⵣⵔⵏ ⵜⵉⵡⵍⴰⴼⵉⵏ ⵏⵏⵙⵏ ⴱⵍⴰ ⵍⵅⴰⴹⵔ ⵏⵏⵙⵏ ⴷ ⵉⵏⴱⴷⴰⴷⵏ ⵏⵏⵙⵏ, ⵙ ⵓⵎⴰⵜⴰ ⵉⵎⵜⵜⵓⵔⵙⵏ ⵉⵅⴰⵜⵔⵏ.
ⵎⴰⴷ ⴳⴰⵏ ⵜⵉⵎⵉⵜⴰⵔ ⵏ ⵜⵉⵎⵓⴽⵔⴰⵙ ⵏ ⵉⵎⴰⵏ ⴷⴰⵔ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ ?
ⵉⵖⵉ ⴰⴷ ⵉⵍⵉ ⵖⵓⵔⵙⵏ : ⵉⴱⵥⴹⴰⵏ, ⵉⵡⵉⵣ ⴷ ⵜⵉⵎⵓⴽⵔⴰⵙ ⵏ ⵉⵟⵚ, ⵜⵉⵎⵓⴽⵔⴰⵙ ⵏ ⵓⵜⵛⵉ, ⴰⴳⵥⴰⵥ ⵏ ⵉⵚⵔⵎⴰⵏ, ⵜⴰⴳⴳⵓⴷⵉ, ⴰⵏⵣⴳⵓⵎ, ⴰⵣⵄⴰⴼ, ⴰⵙⵖⵓⵏⴷⴼ, ⵜⵉⵎⵓⴽⵔⴰⵙ ⵏ ⵓⵙⵙⵍⵎⴷ ⴷ ⵜⵉⵖⵔⵉ.
ⴷⴰ ⵏⵜⵜⴰⴼ ⴳ ⵉⵙⵖⵍⴰⴼ ⵏ ⵉⵎⵥⵍⴰⵢⵏ :
ⵉⵇⵇⴰⵏⴷ ⴰⴷ ⵓⵔ ⵉⵍⵉ ⵓⴱⵟⵟⵓ ⴳ ⵜⵓⴷⵔⵜ ⵜⴰⴽⵓⵢⴰⵙⵜ ⵏ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ, ⴰⵎⵛⵉ ⵉⵅⵚⵚⴰ ⴰⴷ ⴰⵖⵓⵍⵏ ⴳⵔ ⵜⵉⵖⵔⵉ ⵏⵏⵙⵏ ⴳ ⵓⵙⵙⴰⵏ ⵉⵎⵣⵡⵓⵔⵉ ⵙ ⵜⴰⵣⵣⵍⴰ.
ⵉⵖⵉ ⴰⴷ ⵉⵍⵉ ⵓⴽⵛⵛⵓⵏ ⴰⵏⵉⵎⴰⵏ ⴳ ⵡⴰⵢⵓⵔ ⴰⵎⵣⵡⴰⵔⵓ ⵖⵔ ⵛⴰⵏ ⴰⴷⴷⴰⴷⵏ ⵉⵎⵔⴰⵢⵏ ⴰⵎ ⵍⵡⴰⵛⵓⵏ ⵏⵏⴰ ⴰⵙⵏ ⵎⵎⵓⵜⵏ ⵉⵎⴰⵔⵔⴰⵡⵏ ⵏⵏⵙⵏ, ⴰⵢⵜ ⵎⴰⵜⵙⵏ ⵏⵖⴷ ⵉⵙⵜⵎⴰⵜⵙⵏ, ⵉⵎⵜⵜⵓⵔⵙⵏ ⵉⵎⵔⴰⵢⵏ, ⵉⵎⵓⴹⵉⵏ ⵏⵖⴷ ⴰⴷⴷⴰⴷⵏ ⵏ ⵓⵎⵎⵓⵄⴹⵔ. ⵎⴰⵛⴰ ⴰⴽⵛⵛⵓⵎ ⵉⴳⴰ ⵜⴰⵡⵓⵔⵉ ⵏ ⵉⴹⴱⵉⴱⵏ ⴷ ⵉⵎⵥⵍⴰⵢⵏ.
ⵉⵅⵚⵚⴰ ⴰⴷ ⵏⵔⴰⵔ ⵜⴰⵖⴹⴼⵜ ⵉ ⵉⵎⵜⵔⴰⴼ (adolescents) ⵣⴳ ⵉⵎⵉⵣⵉ ⵏⵖⴷ ⵍⵎⵅⵉⴹⵔⵜ ⵏ ⵎⵏⵖⵉⵎⴰⵏ (suicide) ⴷ ⵓⵙⵡⵓⵔⵉ ⵏ ⵉⵙⴷⵓⵀⴷⵓⵜⵏ (drogues) ⴰⵎ ⵍⴽⵉⴼ.


TADUSI N IMAN DAR LWACUN D WAZZANEN DDREN DEFFIR N URJIJI N LḤAWEZ-TARUDANT.

G tizwiri, afad ad nawes imttursen n urjiji, ixṣṣa ad nawi lfaydt zeg tmizar nna γifsen kkan urjijin imrayen am Japun, Turkya, Hayti, Cily d tmizar yaḍnin.

Iγi urjiji ad ig tamntilt n tugt n timukras n iman, can imedyaten : anezgum (anxiété), aseγundef (dépression), addad n tiẓmi deffer n ungges (état de stress post traumatique).

Msasan iḍbiben d imẓlayen n iman ḥma ad ur yili can ussidef n ujujji animan g wayur amzewaru. Minzi amata n lwacun rad aγulen γer tudert tunzilt takuyast deffir imalas amezwaru.

Tasenijjit tanimany tga tamẓelayt n iḍbiben d imẓlayen n iman. Ur iγi ku idj a tt isker. Wenna ur issinen, iγi ad yawes tawja n uḥenjir d wazzan, imarrawen nnesn nγd inebdaden nnesn, ad issefled i tmara d uxub nnesn bla ad issgut awal nγd lfhamt γifesn. Akeccum n iwdan ur issinen g temsift ad, iγi ad ikres γifsen lḥal. Adjat lwacun g lxaḍer nnesn, is ssawalen xef mad ijeran nγd ttfessan. Tugt n lwacun iqseḥ γifesn umɛawad xef urjiji d usyafa nnesn. Iγi ad ibddel ufray nnesn xef tudert.

G imalasen imezwura, ixṣṣa ad neṣṣiweḍ ijijjiten imezwura, afrag, utci, igiṭan ḥma ad afen asunfu, ad gnen. Yuf ad nesmun taslemya akd mays a st tṣṣuṭuḍ. Ad nesmun wazzanen d iḥenjiren akd ait darsen d twjiwin nnesn. Aceku anezgum n ubeṭṭu iga tamukrist taxatart, ixṣṣa ad as nerar taγḍeft. Asmatti n lwacun γer timersal n ufrag, ixṣṣa ad iγama afessay aneggaru mc ur illi awd yan g lahl nnesn.

Iqqand ax ad nessaggug tiγawsiwin n usenγmes xef lwacun.

G tasga yaḍnin, ixṣṣa ineγmasen ad weqqren izefan n lwacun, ad ur zuzzren tiwlafin nnesn bla lxaḍer nnesn d inebdaden nnesn s umata imttursen ixatren.

Mad gant timitar n tmukras n iman dar lwacun ?

Iγi ad ili γursen : ibẓḍan, iwiz d timukras n iṭeṣ, timukras n utci, agẓaẓ n iṣerman, taggudi, anezgum, azɛaf, aseγundef, timukras n usselmed d tiγri.

Da nettaf g iseγlaf n imẓlayen :

iqqand ad ur ili ubṭṭu g tudert takuyast n lwacun, amci ixṣṣa ad aγulen ger tiγri nnesn g ussan imzwura s tazzla.

Iγi ad ili ukeccum animan g wayur amezwaru γer can addaden imrayen zund lwacun nna asn mmuten imarrawen, ait matsen nγd istmatsen, imttursen imrayen, imuḍin nγd addaden n ummuɛḍer. Maca akeccum ann iga tawuri n iḍbiben d imẓlayen.

Ixṣṣa ad nerar taγḍeft i imetraf (adolescents) zeg imizi nγd lemxiḍert n menγiman (suicide) d uswuri n isduhduten (drogues) am lkif.

Zouhayr Souirti / ⵣⵓⵀⵉⵔ ⵙⵡⵉⵔⵜⵉ


0 Commentaires
Commentaires en ligne
Afficher tous les commentaires